بازگشت
پایان تنش یا سناریوی دیگر با بیرون شدن تیغ از نیام انعطاف
نویسنده : مهرالدین مشید نویسنده : مهرالدین مشید

 

 

چند روز پیش تنش های لفظی میان حامد کرزی و حامیانش بویژه امریکا بالا گرفت  و این تنش ها در موجی از ناباوری ها و نگرانی ها واکنش های مختلف را در سطح داخلی و بین المللی برتافت و به بازی پیچیده یی میان کابل و واشنگتن مبدل شد که که  تحلیل گران داخلی و خارجی را برای هر نوع پیشامد جدید در افغانستان به گونه یی به چالش کشانید . این تنش پس از اظهارات تند کرزی مبنی  بر دخالت خارجی ها بصورت موجی رو به  صعود نهاد و یک بعد از ابراز این نظر اوباما که کرزی دوست استوار و همیشگی امرایکا است ، یک باره از بالا به زیر افتاد و رو به ساحل آرامی نهاد  .

اگر واکنش های کرزی در برابر نیرو های خارجی بویژه نیرو های امریکایی بعد از بالا رفتن تلفات ملکی در افغانستان از اثر بمباردمان های کور و تلاشی های خانه به خانۀ نیرو های خارجی و بازداشت بسیاری بیگناهان به اتهام همکاری با طالبان در بازداشتگاه های مخوف بگرام ، گوانتامو و محل های دیگر (1)  جدی حساب شود  . این نشاندهندۀ آن است که تنش های موجود میان کابل و واشنگتن سر نخ درازی دارد ؛ اما اگر اظهارات انتقادی اخیر کرزی جدی پذیرفته شود  . در این زمینه سوال های زیادی بر دهن انسان تداعی می گردد که چگونه کرزی بعد از تحمل چکش های مرگبار واشنگتن بر تارکش طی  سال های دراز ، اکنون یک باره به عصیان آمده و به اصطلاح دو پا را در یک موزه نموده و بدون توجه به عواقب پیشامد ها در افغانستان ، حامیان اش را زیر لگد های انتقادی خود قرار داد که این چرخش او نگرانی ها حیرت افزای فراوانی را در کابل و واشنگتن به بار آورد و جالب تر اینکه سکوت لندن همپیمان استراتیژیک امریکا در جنگ افغانستان بیشتر مایۀ نگرانی است که  چگونه مقامات این کشور تا کنون در برابر اظهارات اخیر کرزی واکنشی از خود نشان نداده اند  .

هر چه باشد ، درکنار سایر پیش بینی ها د و احتمال بیشتر و پر رنگ تر جلوه مینماید ؛ اول این  که ، این همه های وهوی کرزی بویژه بعد از سفر اوباما به کابل بیانگر یک نوع سازش پنهانی میان کابل و واشنگتن است . واشنگتن دریافته است که روحیۀ مردم افغانستان از هشت سال بدینسو نسبت به سیاست های نظامی و اقتصادی این کشور در مورد افغانستان خیلی آسیب دیده و چنان به سیاست های امریکا به شک و تردید نگاه میکنند که چون کابوسی بر ذهن آنان سایه افگنده است ؛ زیرا مردم افغانستان امریکا را مسؤول بخشی از فساد اداری در دستگاۀ دولت این کشور دانسته و استدلال میکنند ، بی توجهی امریکا برای بازسازی های زیربنایی اقتصادی افغانستان یکی از عوامل مهم بیکاری و تنگدستی مردم است  که در کنار سایر عوامل سبب افزایش و تشدید جنگ در این کشور گردیده است .  در این شکی نیست که بیکاری به مثابۀ بلایی ویرانگر سبب افزایش فقر شده و افزایش فقر راه را برای هر نوع فساد فراهم میسازد که پی آمد آن بحران های خطرناک سیاسی ، اقتصادی واجتماعی است . از اینرو بخش عظیمی از بحران به بن بست رفتۀ افغانستان ریشه در همین بی توجهی امریکایی ها در افغانستان دارد که با پیاده کردن سیاست های غلط اقتصادی بی توجه به ساختار های اقتصادی سنتی و ملی این کشور زمینه ساز بحران کنونی در افغانستان شده است .

امریکا نه تنها به بهانۀ جنگ از ساختار های زیربنایی افغانستان چشم پوشی کرد ؛ در حالیکه با توجه به تجربه های جنگی امریکا در کشور های کره ، کمبودیا و ویتنام هر نوع بی اعتنایی امریکا نسبت به این امر مهم را جز برنامه یی از پیش ساخته شده ، چیز دیگری نمی توان عنوان کرد ؛ زیرا امریکایی ها میدانستند که بی توجهی به احیای ساختار های  زیربنایی در افغانستان مصایب دشوار را در پیش  دارد . در کنار این پیاده شدن طرح "اقتصاد بازار" و واگذاری اقتصاد این کشور جنگ زده بدست چند تن مافیای اقتصادی  همخوان مافیای مواد مخدر تیغ از دمار مردم افغانستان را بیرون کشید . این رویکرد ناهنجار اقتصادی در افغانستان زمینه را برای تاراج مافیای اقتصادی منفعت طلب ، قانون شکن و قانون گریز میسر گردانید تا با تمام توان  با فروبردن کارد احتکار تا استخوان های مردم خون آنان را بمکد . همین مافیا ها هستند که نامزد های ریاست جمهوری افغانستان را حمایت کردند و با این گونه حمایت های ناروا زمین های کتابخانۀ عامه را با تاراج بردند  و با بیرون نمودن ملیون ها دالر زیر پوشش بانک های  خصوصی با  بدست آوردن کاخ ها و ویلا ها از "شیرپور" کابل تا  "جمیرا"ی  دوبی و سایر شهر های جهان  بویژه در کشور های خلیج رویا های خویش را تجسم عینی دادند .  بنا براین مردم افغانستان  بصورت قوی بدین باور رسیده اند که امریکا توجۀ لازم به زنده گی مردم افغانستان نداشته و تمایلی هم برای رفاه اقتصادی آنان ندارد . و اکنون امریکا به این موضوع متوجه شده و به حجم نفرت ، انزجار و عبوسیت مردم افغانستان نسبت به خود پی برده است ، ناچار شده تا با رویکردی تازه سیاست جدیدی را در زد و بند با کرزی در پیش بگیرد .

تحلیل گرانی که در ترازوی تحلیل خود این گونه جرف ها را سبک و سنگین میدارند ، در عقب این اظهارات جز سازش های پنهانی کرزی در عقب جنگ های زرگری او با امریکا تلقی دیگری ندارند ؛ البته بدین باور که امریکا با توجه به نفرت رو به افزایش مردم افغانستان نسبت به سیاست هایش ناگزیر شده تا برای کرزی بگوید : حالا که کار از کار گذشته و همه چیز به بن بست رسیده است و یگانه راۀ جلب حمایت غیر مستقیم مردم افغانستان به سوی امریکا از طریق او میسر است وبس .   بنا براین امریکا برای کرزی مامورت جدیدی سپرده است تا هر چه در توان دارد ، از گفتن آن بر ضد غرب بویژه امریکا دریغ ننماید تا باشد دل های مردم رنجدیدۀ افغانستان را شکار نماید و از سویی دیگر زمینۀ نفوذ او را بر طالبان فراهم نماید .  چنانکه اظهارات تند کرزی برضد دخالت خارجی ها واکنش های مثبتی را در میان شماری شهروندان بدنبال داشت .  چنانکه یک تعداد از شهروندان افغانستان (2)اظهارات کرزی در برابر خارجی ها را به جای دانستند این ها بدین باور اند که خارجی ها از کشتار افراد ملکی خود داری نکرده و هر باری که افغان ها را می کشند ، میگویند : اشتباه کردیم ؛ در حالیکه این اشتباه معنایی نداشته .و نشاندهندۀ این است که خارجی ها کشتن افغان ها را می خواهند .

این اظهارات او حتی به دل طالبان (3)چنگ زد و در ساید خبری خود در برابر آخرین اظهارات کرزی واکنش نشان داده گفتند : کرزی برادر ما است و ما خواهان صلح هستیم . آنان شرط مذاکره با او را بازه هم خروج نیرو های خارجی عنوان نمودند . طالبان زمانی این سخنان را گفتند که کرری در قندهارگفت : چهارپایی خارجی ها تا نیم شب است ، مانند من خود را از خارجی ها رها بسازید .

بعید نیست که یکی از عوامل رو آوری امریکا به رویکرد تازه کوتاه  آمدن آنان از ساختن حکومت خوب و محو فساد بوسیلۀ کرزی باشد که او از ساختن چنین اداره یی ناتوانتر بوده و هرگز اندکترین امیدی بر آن نمی توان متصور گردید . امریکایی ها به این نکته پی برده و اوباما در آخرین سفرش به کابل به گونۀ ملموسی از آن آگاهی یافت ؛ بویژه زمانیکه او ناخواسته فهیم معاون کرزی را در مقابل خود یافت ، بیشتر از هر وقتی سنگ یاس برای ساختن یک نظام خوب در افغانستان بر سینه اش کوبیده شد . امریکا که تا کنون اضافه تر از  300   ملیارد دالر در بخش نظامی در افغانستان سرمایه گذاری کرده است ، ناگزیر برای هر گونه طرفند  سیاسی و نظامی در افغانستان است  و از  آنرو کرزی را در این طرفندش باز هم یاری خواهد کرد و در عقب او خواهد ایستاد .

حالا که کرزی مطمین شده و چنان تاختن اسپ انتقاد بر ضد امریکا را سریع ساخت که حتی شک و تردید ها در کاخ سفید را افزایش داد و نگرانی هایی  را در میان تصمیم گیرنده گان در آن کاخ به بار آورد .  چنانکه رابرت گیپس (4)سخنگوی کاخ سفید  اظهارات  انتقادی کرزی را حیران کننده و نگران کننده خواند .  وی افزود که اوباما در ابتدا فکر میکرد که کرزی این اظهارات را برای  آرامش مردم  خود نموده است  .

بعید نیست که این بازی نهایت پیچیده رسانه های غربی را هم به چالش کشانده و چنان تحت تاثیر واکنش های مقامات امریکایی رفته اند که برای داغ کردن تنش میان  کابل و واشنگتن پا را یک گام پیشتر از امریکا دراز کرده و از بام تا شام این موضوع را در سر خط برنامه های خبری و تحلیلی خود قرار دادند .

خبرگذاری انتی وار (5) مشکلات میان کرزی و امریکا را در حال افزایش خوانده و اظهارات اخیر کرزی را سبب ایجاد مشکلات میان او غرب عنوان  نمود .

فرانگفورتر الگماینه (6) اظهارات اخیر کرزی مبنی بر مداخلۀ غرب درامور افغانستان را آشکار کنندۀ عدم پذیرش دخالت خارجی و حکمروایی بر آنان دانسته و خاطر نشان  کرد که این نشان میدهد که مردم غیور افغان سلطۀ بیگانگان را در جامعۀ سنتی خود نمی خواهند  .

واشنگتن پست (7): عصیان کرزی را دلیل سیاست های اوباما دانست و افزود که کرزی نه تنها از گفته های خود عقب نشینی کرد ؛ بلکه تند تر هم شد و با اظهارات ضد غربی خود به صفوف افغانها پیوست . این اظهارات کرزی را زمینه سار هیجانات در امریکا دانسته است   .

لاس انجلس تایمز (8) رابطۀ  کابل با واشنگتن را در حال خرابی ارزیابی کرده و این را دلیل دخالت غرب در امور اقغانستان عنوان کرد .

وال استریت ژورنال (9) این اظهارات کرزی را دلیلی برای بازنگری سیاست های امریکا در افغانستان و سبب فاصله گرفتن متحدان استراتیژیک اش از او خواند .

ساید انترنیتی روهی (10) با اشاره به  این اظهارات حامد کرزی برای 70  تن نماینده گان ولسی جرگه ،  در صورتیکه خارجی ها بر دخالت خود در افغانستان پایان ندهند  ، او هم طالب خواهم شد ،  ادامۀ دخالت خارجی ها در افغانستان را دلیل مشروغ گردیدن مقاومت مسلحانه در این کشور دانسته و افزود که. در این حال او مجبور به پیوستن به آنان خواهد شد. این را نمادی از پیچیده ترین تنش میان کابل و و اشنگتن عنوان نمود .

لیزا کرتس (11)کارشناس امریکایی که  پیشرفت در میدان جنگ را تعیین کننده خوانده  بود نه  حرف های اخیر کرزی را و او هم مانند سایر مفسران سخنان او را بدست آوردن ذهین مردم تلقی کرده بود .

 

مقامات دیگر امریکایی که گفته بودند ، آنان به نگرانی خود  بعد از صحبت با سفیر امریکا با کرزی پایان داده اند و این سخنان را چاشنی یی با حرف  "انتونی" و گبراین لتولس" کارشناسان امریکایی نمودند که گفتند :  کرزی 5 سال دیگر با ما خواهد بود . وپی  جی کراولی (12) سخنگوی وزارت خارجۀ امریکا با گفتن  این شخن  :  این ادعا که جامعۀ بین المللی مسؤول تقلب و بی نظمی در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان است ، معقول نیست ، به نحوی  از اصل موضوع طفره  رفت  ؛ اما دیری نگذشت که طی سخنانی گفت  که اوباما در ابتدا فکر میکرد که کرزی این اظهارات را برای  آرامش مردم  خود نموده است ؛ اما ادامۀ آن مقامات کاخ سفد را نگرانتر گردانیده است . وی در رابطه به ملاقات آیندۀ کرزی با اوباما (13) گفت : ما می بینیم که کرزی به این سخنان خود ادامه میدهد و دیده شود که مذاکرات نتیجه میدهد یا خیر. بعد از آن مقامات کاخ سفید در این حصه تصمیم خود را اعلام خواهد کرد  . 

#       #       #

با بالارفتن تشنج ذهنیت دیگری نیز دراذهان تداعی می شود که همانا خستگی فرسایشی وبه جان رسیدن کرزی ازسیاست های امریکا در افغانستان است که برمیگردد به تحلیل دوم که همانا بر بریدن کرزی از غرب و امریکا و دلگرمی او را به کشور های منطقه مانند ، ایران ، چین ، روسیه ، کشور های آسیای میانه و شماری کشور های عربی میرساند که عواملی دیگری هم در آن دخیل است .

امریکایی ها که به شدت از او خواستار ایجاد یک ادارۀ سالم شده ،  شش ماه برای او فرصت دادند  و در ضمن بر وی فشار آوردند تا برادرش احمد ولی را که در قاچاق مواد مخدر دست دارد و با استخبارات امریکا رابطه دارد ، از قندهار بیرون نماید . او که برای به سر رساندن این توقعات غرب  کوتاه آمد . بعد از آن در جنگ مارجه (14) او  را به باد فراموشی سپردند و بدون در نظرداشت او جنگ در آن شهرک  را به پیش بردند .  بعد تر اوباما در یک سفر غیر مترقبه وارد کابل شد ،  کرزی را از سفر خود آگاه نساخت و او تنها یک ساعت پیش از ورود اوباما  به کاخ ریاست جمهوری و خلع سلاح محافظانش بوسیلۀ نیرو های امریکایی از آمدن اوباما به بگرام اطلاع یافت  .  بالاخره اوباما در میان تدابیر شدید امنیتی وارد ارگ ریاست جمهوری در کابل گردید  و کرزی بازهم خویش را در برابر فشار های رویارویی  مقام اول کاخ سفید یافت .  دوباره خود را در برابر پرسش های یافت که پیشتر آنها را شنیده بود و از شنیدنش رنج های   زیادی را متقبل شده بود .  او دریافت که امریکایی ها هنوز از موضع شان نسبت به او عقب نشینی نکرده اند ؛ بلکه بیشتر برای براورده شدن آن شتاب هم دارند . این بار اوباما خواست برخود اتمام حجت نموده و قول و قرار محکمی ار کرزی برای براورده شدن خواست هایش در افغانستان بگیرد که همانا تاسیس یک ادارۀ سالم ، محو فساد ، برکناری احمدولی از قندهار ، بازداشت قاچاقبران و مبارزۀ جدی با مافیای زمین و مافیای مالی  و جنگ در قندهار مقدمۀ خواست های اورا تشکیل میداد . کرزی خویش را در برابر سوال های دشواری یافت که برآمدن او از عهده اش خیلی بالا است .  بنا بر آن او عرصه را برای خود از هر زمانی تنگتر یافت و ناگزیر شد تا بک  جو به مردی بیفزاید و دل به دریا زده  و در برابر حامیان خود درفش طغیان را برافرازد . سخنان ضد غربی او برای 70 تن از نماینده گان ولسی جرگه و در حضور موسفیدان و بزرگان قومی در قندهار در حقیقت واکنش تند او در برابر امریکایی ها بود و با گفتن این سخنان خواست یک قدم به عقب آمده و به مانور شدیدی در برابر حامیان خود بپردازد . شاید  او میدانست که با این اظهاراتش در برابر عکس العمل های شدید حامیانش تا سرحد توهین شماری مقامات غربی قرار میگیرد . چنانکه فرانسس وندرل (15) درمورد اظهارات اخیر کرزی گفت : کرزی کنونی با کرزی هشت سال پیشتر فرق دارد ؛  زیرا اکنون  در ارگ ریاست جمهوری در اطراف او شماری متملقان جمع شده و او را به محاصرۀ خود در آورده اند و  تصامییم خویش را بر وی تحمیل میدارند . و گالبرایت (16) از این هم یک گام پیشتر گذاشت و کرزی را  به فساد و استفاده از مواد مخدر متهم کرده و گفت کرزی زمانی که نشه می شود ، چیز هایی میگوید که خودش نمی فهمد .

  پیتر گالبریت (17) معاون پیشین سازمان ملل در کابل ، کرنت کبپین رییس رسیده گی به کمیسیون شکایات  انتخاباتی ، فلیپ کروی سخنگوی وزارت خارجۀ امریکا ، رابرت گیست سخنگوی کاخ سفید ، کارل اینکنبیری  سفیر امریکا در کابل ، هیلاری کلنتن وزیرخارجۀ امریکا و رسانه های داخلی و خارجی و عبدالله کاندید سابق ریاست  جمهوری اظهارات کرزی را شوخی ، طنزی ، غیر معقولانه و مضحک ، گیچ کننده ، نگران  کننده و .. . خواندند .

این در حالی است که وحید عمر (18) سخنگوی ریاست جمهوری این ادعا ها را  رد میکند که رییس جمهوری گفته است  که به طالبان  می پیوندد ویا بالای غرب اتهام وارد کرده باشد . وی دریک کنفرانس خبری در مورد اظهارات اخیر کرزی و تبصرۀ رسانه ها گفت که او نمیداند این حرف ها چگونه واز کجا به مطبوعات درز کرده است . وی افزود زمانیکه او این سخنان را شنید ، تکان خورد .

اما در عقب این همه بازی های تنش آلود لفظی یک واقعیت بصورت شکار چهره مینمایاند که ریشه در سازش های پشت پردۀ امریکا با پاکستان روی افغانستان دارد که حامد کرزی در این بازی خویش را بازنده از هرکسی می یابد که نگرانی های بیشتر او را فراهم گردانیده است .  این حرف های آیکن بیری سقیر امریکا که او را شریک نامناسب خوانده بود ، هنوز در ذهنش اهتزار دارند ؛  زیرا به باور او هنوز  امریکایی ها سیاست های قبلی خویش در مورد افغانستان را مورد تجدید نظر قرار نداده اند و اکنون هم  امریکا در عقب پرده روی افغانستان معامله مینماید .. چنانکه امریکا و پاکستان در تلاش مشترکی با بازداشت ملابرادر و شماری دیگر از اعضای شورای کویتۀ طالبان ، برنامۀ آشتی کرزی با طالبان را به شکست روبرو گردانید . بعد از بازداشت ملابرادر بوسیلۀ پاکستان ، امریکایی ها بدون توجه به واکنش منفی دولت کابل در این رابطه ، مقامات امریکایی از آن استقبال کرده و این بازداشت را موفقیت بزرگی عنوان کردند که این برخورد امریکایی ها بیشتر کرزی را در مورد سیاست های دو کشور بویژه  امریکا نگرانتر گردانید .  این عصبانیت کرزی در مورد امریکا پایان نیافته بود که سانه های خارجی گزارش هایی را مبنی بر سازش امریکا و پاکستان برای برکناری کرز و جاگزینی مصطفی ظاهز نوۀ شاۀ مخلوع انتشار دادند . چنانکه  نشریۀ فرانکفورت (19)چاپ آ لمان مطلبی زیر عنوان " امریکا و پاکستان در پی سقوط کرزی هستند " نوشته است : هیأت امریکایی در هفتۀ گذشته وارد پاکستان شد و با مقامات ارشد نظامی پاکستان اشفاق کیانی لوی درستیز پاکستان ملاقات نموده و روی جانشینی کرزی در افغانستان بحث نمودند . این ها طرحی را برای جاگزینی  حامد کرزی مورد مطالعه قرار دادند که به اساس آن مصطفی  ظاهر نوۀ شاۀ مخلوع باید جاگزین حامد کرزی شود  .  این گزینه بر بنای تمایل پاکستان صورت گرفته است که مصطفی ظاهر گویا می تواند ، پاسخگوی نیاز های استرتیژیک پاکستان در افغانستان باشد .  پیشتر از این حمید گل (20)در گفت وگویی با خبرگزاری فارس از چهار بازیگر مانند  پاکستان ، امریکا ، طالبان و حزب اسلامی سخن گفته و کرزی را دست نشانده خوانده  بود . آشکار است که حرف های این جنرال بازنشسته و طراح  استرتیژی پشت پردۀ پاکستان را نمی توان به هیچ گرفت ؛ بویژه زمانیکه او گفت : کرزی ار   آدرس غلط برای مذاکره با طالبان رفته بود .  این گونه سازش های پشت پردۀ امریکا روی مسألۀ افغانستان پایان نیافته بود که با سفر اوباما به کابل و برخورد  توهین آمیزش در برابر او مبنی بر خلع سلاح محافظان کرزی تحریک بیشتر گردید . کرزی در برابر این برخورد اوباما ، خویش را نه تنها مورد کم مهری  کاخ سفید    یافت ، بلکه از این هم بد تر افتاده از سکوی قهرمانی یی یافت که بوش از بام تا صبح با کوس و برنای تبلیغاتی آذنیش نموده بود . در این میان شکل گیری یک بلاک منطقه یی در حال تولد به نوبۀ خودش نمی تواند بی تاثیر بر  سفر غیر مترقبۀ اوباما به کابل باشد  ؛ گرچه او میداند که کشور های منطقه به استثنای ایران ، به این زودی ها چندان تمایلی برای رویارویی با امریکا نداشته و از لحاظ اقتصادی ،  نظامی و مالی هم در این زمینه دشواری هایی دارند .

حامد کرزی که به سکوت بوش در مورد نحوۀ اداره اش عادت کرده است و نتیجۀ آن هم رهبری دولتی است که در جهان در فساد اداری مقام دوم را پیدا احراز نموده  است . طبیعی است که امر و نهی اوباما برای او نه تنها خوشایند نه ؛ بلکه دخالت آشکار در امور یک دولت مسقل نیز شمرده می شود  .

هر چه باشد بالاخره رویداد ها دست به دست هم داده و در کنار ناتوانی های او  برای ایجاد ادارۀ سالم  و کوتاه آمدن او برای جلوگیری  از محو فساد ، همه به مثابۀ دیوار آهنینی برای  پاسخگویی او برای حامیان بین المللی اش در پیش چشمانش تبارز نمودند  که در نتیجه چشمانش را خیره نمودند و ناگزیر دست به بغاوت لفظی برضد حامیان خارجی خود زد . بغاوت او در واقع نه در برابر غرب ؛ بلکه عصیانی است ، در برابر ناکارآیی های خودش و ضعف و ناتوانی هایش که طی هشت سال با وعده های میان تهی اش برای مردم افغانستان عرصه را برای  تاراجگران ، مافیایی مواد مخدر و مافیای اقتصادی ، مالی و تمامی دزدان سرگردنه فراختر گردانیده و مردم این کشور را در تاریکی بی تصمیمی های خود قرار داده است  .

در ابتدا گمانه زنیها بر این بود که گویا تنش ها میان کابل و وشنگتن گراف صعودی را می پیماید و این ذهنیت در اذهان تداعی میکرد که در عقب کلافۀ سر درگم این تنش ها  چه دستانی بصورت مریی و نامریی برای نابودی منافع مردم افغانستان از آستین ها  بیرون گردیده  و دیپلوماسی تأنی و مدارا میان کابل و واشنگتن را یک باره به دیپلوماسی شدت و بی مبالاتی مبدل گردانید که در نتیجه کرزی را  وادار به طغیان در برابر حامیانش گردانیده است  . از سویی هم  این سرکشی او در برابر حامیانش قابل اهمال نبود ؛ زیرا او بحیث رییس  جمهور افغانستان به اضافۀ دشواری هایی که با فساد مرگبار اداری ، همراه با سازش ها (21)، بی تفاوتی ها و ناتوانی ها ییکه در برابر قاچاقبران و مافیای مواد مخدر بویژه درخواست امریکایی ها برای برکناری برادرش از قندهار ، در داخل کشور دارد ، بازهم از رویداد های پشت پرده پیرامون اوضاع افغانستان آگاهی بیشتر داشته و معلوم می شود که خطری بزرگتر را احساس کرده است  که مانند کوله باری ازخشم بر ذهن او فشار آوردند ،  این آشفتگی ذهنی به انفجاری مبدل گردید و با وجود آنکه میدانست ، اظهاراتش واکنش های  تند غرب را بدنبال دارد ، از گفتن آنها خود داری نکرد ؛  زیرا(22) او زمانی  گفت : زور  جهان ، پول  جهان و طیاره های جهان در پشت ما است ؛ اما متاسفانه مردم ما عبرت نخواهند گرفت ، در حالیکه بعد از این نه کویته است ، نه پشاور و نه جا های دیگر .   با توجه  به این حرف هایش گمان میرفت که او  شاید زد وبند ها پیرامون افغانستان را به مراتب خطرناک از گذشته درک  کرده است که در عقب آن فاجعۀ دردناک و خطر های مهار ناشده ییرا پیش بین شده است . با این تحلیل او خواسته است تا با اظهارات جدیدش احراز موقعیت نموده و با همه توان سر را به علامۀ نه ،  در برابر حامپان دوست نمایش بجنباند . و شماری ها این را پی آمد یک سیاست جدید در افغانستان بر شمردند که در حال شکل گیری است ؛  اما دیری نگذشت که موج تازه یی  برخاست و دیپلوماسی بی پروایی وحدت را وارد دیپلوماسی مدارا وسازش نمود . کاخ سفید گویا به عقب نشینی شگفت آوری تنش های بوجود آمده میان کابل و واشنگنتن را که با اظهارات انتقادی کرزی برضد غرب آغازشده بود ، به باد فراموشی سپرده و اوباما ، کرزی را دوست استوار و همکار همیشگی خود خوانده ،  او را  شریک عمده در جنگ با القاعده خواند و بر  صادقانه و جدی بودن کرزی در این مبارزه صحه گذاشت  .  و با  این اظهارات اندرس فوگس راسموسن (23)منشی ناتو که  اعلام کرد : ما با دولت افغانستان همکاری خوب داریم واین همکاری را برای استرتیژی ناتو در افغانستان ادامۀ میدهیم . این اظهارات همه چیز را تغییر داد و گویا بر سر تنش ها یک باره خاک فراموشی ریخت .

گرچه این تمرد در ابتدا تبصره هاییرا مبنی بر  (24) تجدید نظر  کاخ سفید روی  مصارف دفتر ریاست جمهوری و پول های اعانه برای بزرگان قبایل از سوی امریکا در پی داشت که بعد از اظهارات اخیر کاخ سفید به گونه یی اوضاع تنش آلود میان کابل و واشنگتن به حالت عادی نمودار شده است  ؛ اما آنچه مسلم است ، اینکه اکنون در افغانستان بیشتر از 126000 نیرو های امریکایی و ناتو حضور داشته و مجهز با سلاح های پیشرفتۀ سنگین و سبک هستند ؛ در حالیکه نیرو های اردو و پولیس افغان حتی  سلاح های سبک کافی هم در اختیار ندارند . این واقعیت پرده از روی هر نوع بازی های سیاسی را فرو افگنده و نیاز افغانستان را برای رهایی از بحران کنونی به یک دیپلوماسی مبتکر و فعال بیشتر میسازد که بدست گیری همچو ابتکاری با توجه به شرایط موجود کار ساده یی نه و دهن کجی های سیاسی کاری را از پیش برده نمی تواند و شتابزده گی های مخالفان سیاسی و نظامی کرزی هم کاری را بجایی  نخواهد کشاند .

این در حالی است که کرزی خویش را در مرزی از فاجعه و فلاح  به مثابۀ مرد ناتوانی در مرزی از فساد فاجعه بار مدیریت ، در پرتگاۀ سقوط می بیند  که بروی  خط سرخ دخالت خارجی ها ایستاده است ، کار خویش را در دست دیگران  یافته و گویی خویش را در معرض معاملۀ انجام شده یی نگاه مینماید  . از سویی هم در آیینۀ بلورین این پرتگاه خویش را به گونۀ نمادی از ناباوری ها در چشمان مردم خود نگاه مینماید که نا خواسته در اسارت متملقان کاخ هفت در بند دست و پا میزند و در ساختار زنجیره یی  قدرت دفاع از  منافع خودش یا منافع خانواده گی اش یا هم منافع مافیای مواد مخدر وسایر مافیا را ،  به گونۀ قلب دفاع از منافع ملی تعبیر کرده است . 

حال سوال این است که آیا رابطۀ کرزی با امریکا بعد از این چگونه خواهد شد ،  تبدیل به همکاری دایمی شده و در راستای  پیمان استراتیژیک امریکا با افغانستان به چرخش خواهد در آمد یا اینکه  این تنش ها که به قول کرزی به کشتی نرم با غرب آغاز شده ، با تبدیل شدن به  "کشتی کچ"  و با آغاز کشتی نرم  تازه راۀ دیگری را می پیماید که اکنون پیش بینی آن دشوار است ؟ اما هرچه باشد ، اوباما نیاز به همکاری با  کرزی دارد . برای این همکاری ناگزیری هایی دارد که کرزی آنرا با توجه به دشمن مشترک و استراتیژی مشترک درک  کرده است . 

آیا دورنمای این فراز و فرود دیپلوماسی تنش آلود میان کابل و واشنگتن را می توان به همین ساده گی ها پایان یافته تلقی نمود  . به این بسنده کرد که اوباما ، با همه دشواری ها  وبی میلی هاییکه نسبت به کرزی  دارد ، ناگزیر است ، دستش را فشرده و گوشۀ چشم لطفی به او نماید . یا اینکه اوباما با بازگشت به دیپلوماسی احتیاط  و مدارا یک عقب نشینی سیاسی و تاکتیکی نموده و به تعبیر یک گام به عقب و دو گام به پیش با اغفال حامد کرزی برنامۀ دیگری در دست اجرا دارد . به تعبیری دیگراین همه  پایان تنشی در خط سرخ دخالت است که با  بیرون شدن تیغ از نیام انعطاف به سناریوی دیگری مبدل شده است . حامد کرزی هم در این زمینه چندان امیدوار نبوده و منتظر ضربۀ امریکا است و سفر های نوازش مدارانۀ او از سربازان امریکایی در کابل و کندوز بر این پروندۀ پایان نخواهد داد ؛ زیرا او میداند که واشنگتن به این ساده گی ها یکسره از تمامی خواست هایش نسبت به او کوتاه نخواهد آمد و حمایت از  حکومت فاسد و مافیایی او را به قیمت خون فرزندان امریکایی حمایت نخواهد نمود  . دیده شود که در این "کشتی" پیروزی با واشنگتن است یا کابل و یا اینکه در این کشتی ها زمامداران در کابل و واشنگتن هر دو پیروز اند و تنها مردمان این کشور ها بازندۀ اصلی معرکه هستند که در نبرد خونینی در پای بیداد قربانی می شوند . 

 

یاد داشت ها :

 

2 - ویسا ، شمارۀ  1175 ، 17 حوت ، 6 اپریل

3 - سرنوشت  ، شمارۀ 53 ، 6 اپریل 

4 -  رادیو آزادی ، اخبار صبح ، 7 اپریل

5 - ویسا ، شمارۀ 1176 ، 7 ا پریل

6 - ویسا ، شمارۀ 1176 ، 7 ا پریل

7 - رادیو آزادی ، اخبار عصر ، 6اپریل

8 - رادیو آزادی ، اخبار صبح  ، 6 اپریل

9 -  اراده ، شمارۀ 1813 ، 6 اپریل

10 - اراده ، شمارۀ 1813 ، 6 اپریل

11 - رادیو آزادی ، اخبار عصر ، 6اپریل

12 -  ویسا ، شمارۀ 1176 ، 7 ا پریل    

13 - رادیو آزادی ، اخبار صبح ، 7 اپریل

14 - نیویارک تایمز : در مقاله یی زیر عنوان "کرزی به تاثیر و نفوذ امریکا بی احترام میگذارد" نوشته است : او چندان علاقه یی به ادامۀ حضور نیرو های امریکایی در افغانستان ندارد . عملیات مارجه در حقیقت او در گوشه قرار داشت . به ادامه نوشته است : روزی کرزی خبرنگاران را در قصر ریاست جمهوری خواسته بود و برای آنان گفته بود : امریکا در پی ایجاد آرامش و تامین صلح در افغانستان نه ؛ بلکه در پی توسعۀ و بقای حضور خود در این کشور  است تا قدرت خود را به نمایش بگذارد . به ادامه نوشته است ، کرزی گفت که او می خواهد با طالبان مصالحه نماید ؛ اما امریکایی ها چندان  علاقه به این موضوع ندارند و با اشاره به دعوت احمدی نژاد از سوی کرزی به افغانستان نوشته است که کرزی او را دعوت نمود و از وی به روی فرش قالین های سرخ استقبال نمود تا برای امریکایی ها به نحوی مخالفت خود را نشان بدهد . چنانکه احمدی نژاد  جدی از امریکایی ها خواست تا نیرو هایشان را از افغانستان بیرون نمایند . به سخنان وحید عمر اشاره کرده که گفت : کرزی در شماری موارد با امریکا موافق و در شماری موارد موافق نیست و این از ویژه گی های  اشتراک منافع است .   رادیو  آشنا ، اخبار صبح ، 31 مارچ

15 - رادیو آشنا، اخبارصبح ، 6 اپریل

 16 - رادیو آزادی ، اخبار صبح ، 8  اپریل ؛ ساید خبری تاند ، اوایل اپریل

17 -  ماندگار ، شمارۀ 290 ، 16 حوت

18 - رادیو آزادی ، اخبار صبح ، 8  اپریل

19 - ماندگار ، شمارۀ 292 ، 8 اپریل

20 - جنرال حمید گل رییس استخبارات پاکستان درگفت و گو باخبرگزاری فارس : بازیگران اصلی در افغانستان طالبان ، حزب اسلامی ، پاکستان و امریکا بوده و کرزی دست نشانده است . وی دیدار اخیر کرزی از پاکستان  را در راستای اهداف و سیاست های  امریکا در منطقه توصیف کرد و افزود که در خلال مذاکرات با افغانستان ، پاکستان باید خواسته های چین و ایران را نیز در نظر بگیرد. عبدلباسط سخنگوی وزارت خارجۀ پاکستان گفت : جنگ سی سالۀ  افغانستان به ضرر پاکستان تمام شده و اکنون  باید امریکا پاکستان را کمک نماید . وی افزود : دو کشور پاکستان و امریکا قصد دارند تا ریشه های تروریسم در منطقه حشکانده شود. ماندگار ، شمارۀ    279 ، 3 حمل

21 -جیرولیس رییس تیم مبارزه با فساد مالی و مفتش عمومی امریکا د رافغانستان گفت : او تلاش دارد تا دوسیه هایی را بررسی نماید که متهم به فساد اداری و اختلاس هستند . وی کمیسیون مبارزه با فساد و رسیده گی به اختلاس مالی را فاقد استقلال خواند .  او در مورد مبارزه با فساد درافغانستان را به شک و تردید دیده و استقلال این کمیسیون را زیر سوال برد و گفت که این کمییسون دوسیه هاییرا مورد تفتیش قرار نمیدهد که در رده های بالای مقام های دولتی مانند قوۀ اجراییه قرار دارند  یا مورد حمایت مقامات دیگر دولتی هستند . وی افزود : کرزی در کار کمیسیون فساد مداخله میکند . بنا بر این مبارزه با فساد درافغانستان دشوار است  . این مفتش گفته است که این موضوع را با مقامات افغان در میان خواهد گذاشت و اما او نمیداند که این گزارش را برای  کی بدهد ؛ به رییس جمهور یا پارلمان  بدهد . جیرولیس می گوید که در ادارۀ مبارزه فساد 313 تن توظیف شده اند که با کمپیتوتر درست اشنایی نداشته ، به  زبان انگلیسی بلد نیستند و توان راپور دهی را هم ندارند.. رادیو آزادی ، اخبار صبح ، 10اپریل-

 

22 - رادیو آزادی ، امواج آزادی ، برنامۀ صبحگاهی ،  8  اپریل

23 - ویسا ، شمارۀ 1178 ،   10 اپریل

24 – کاخ سفید  در نظر دارد تا اعطای پول هاییرا برای مصارف  دفتر ریاست جمهوری و اعطای پول های بخششی برای بزرگان قبایل که از سوی امریکا تمویل میگرند ، مورد تجدید نظر  قرار بدهد . رادیو آشنا، اخبار صبح ، 8 اپریل


April 12th, 2010


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
گزیده مقالات